ایران زمین سرزمین وسیعی است که دردل خوداقوام وطوایفی مختلفی راباآداب ورسوم گوناگون جای داده ودربخشی ازاین سرزمین وسیع یعنی چهارمحال وبختیاری ایلی زندگی می کند که نام خودرا ازآن منطقه داده است.

قدمت تاریخی این سرزمین به دوره ایلامی ها می رسد،دردوره هخامنشیان جزئی ازقلمرو امپراطوری وسیع هخامنشی بود، با پیشروی اسکندر درایران،اینان به مقاومت برخاستند اماباشکست دربرابرسربازان اسکندرواستقرار یونانیان در......مستحکم آنان بایشان درآمیختند،باظهورسلوکیان دریان سرزمین دولت مستقلی به نام«آلیخائیس»شکل گرفت ودربرابر دولت سلوکی قدعلم کردند ودرپیروزی پارتیان برسلوکی ها نقش بسزائی داشتند دردوره ساسانیان که مبتنی براقتصاد کشاورزی بود ازکانتون قدرت دروماندند وسرگذشت این ایل دردوره اسلبامی است.باتشکیل دولت مصنوعی ،بختیاریها باردیگرفعالانه درعرصه تاریخ ظاهرشدند وبه ویزه دردوره قاجاریه وگاه باایستادگی دربرابردولت مرکزی به فکرتشکیل حکومت وبه دست گرفتن قدرت نیزافتادند اماپیوسته ازانگلیسی ها ضربه خوردند وظاهرا"ازصحنه قدرت خارج شدند.

بااکتشاف نفت درایرانت وحفرنخستین چاهای نفت درسرزمین قلمرو بختیاریها ساختارزندگی درسرزمین بختیاریها دگرگون شدوسران بختیاری ناخودآگاه تخته قاپوشدند، گرچه این امر ازانقلاب مشروطه به بعد صورت گرفته بودف به ویژه بعدازسقوط استبداد صغیر وافتادن بخشی ازقدرت سیاسی واقتصادی به دست بختیاریها روی آوردن به شهرها ،سران بختیاری نخستین گام رادرتخته قاپوشدن برداشته بودند.

تاریخ معاصرایران بایسرنوشت بختیاریها وخوانین بختیاری عجین شده است تحقیق وپژوهش درتاریخ معاصر بدون شناخت این ایل وخوانین آن تقریبا" امری غیرممکن است ،ازاین رو تحقیق وپژوهش درباره دامنه گسترده نقش بختیاری درطول تاریخ به ویژه ازدوره قاجار به بعد یکی ازابعاد مهم ........تاریخی به شمار می رود ودرسال های اخیر منابع ارزنده ای درباره بختیاری ها منتشر شده وکتاب تاریخ بختیاری نیزیکی این منابع مهم بشمارمی رود که به دستورسرداراسعد توسط گروهی ازشخصیت های فرهنگی اواخرقاجاروحتی خودوی تألیف یافته است.

تباربختیاری ها

بنابه گفته هرورت بختیاری ها ازنژاد قدیم ایرانی هستند که ازکوههای آرارات وقفقاز به سوی مغرب حرکت کردند عده ای به جنوب رودجیحون(بلخ)رسیدند وچون اراضی آنجا راخوب وسیع وبلامنازعه یافتند درکنارنهرآبی که دهازنامید.می شد مسکن گزیدند که بعدها این محل را بخت آرنامیدند این قوم چون ازسمت خاوربه باخترآمدند همسایگان آنان راباختریان می گفتند درزمان تسلط یونانیان به ایران آنجا راباکتری ها بلخ رابکترا ورودذ دهاز رابکتروس نامیدند اینکه چگونه بختیاری ها به منطقه کنونی شان رسیدند روایت های متفاوت هست.اماآنچه که هست این است بختیاری ها دارای تشکیلات خاص خودوحکومتهای محلی بوده اند.وگه گاه درجنگ ها ولشکرکشی ها پادشاهان بزرگ ایرانی نامی ازاین مردم برده شد مردم این منطقه ایرانی الاصل اند ازهزگونه اختلاط وآمیزش بانژادهای غیرایرانی مصون مانده اند ودرمعرض تهاجم تمدن های مختلف کشورگشایان وفاتحان بیگانه قرارنگرفته اند آثارمکشوفه درکوههای بختیاری که به زمان پارتها وقبل ازآن تعلق دارد نمایانگرمرکزیت این نقطه درگذشته های دوردست تاریخ ایران است.درکتاب عیلام دروسعت گسترده ای به نام ایالتهای نگهبان سرپرست حفاری های شوش درسالهای350تا356 1گفته شده است که حکومت عیلام دروسعت گسترده ای بانام ایالتها انشان وآنزان وشوشان درایذه ومسجدسلیمان وشوش با..................برقراربوده که آثاروسنگ نوشته هایشان دراشکفت سلمان کوه فره وشوش نمایشگرقدرت بی نظیر آنان بوده است .................درکتاب ازآغازتااسلام می نویسد مهاجرت قوم آریا ازسرزمین های شرقی وشمالی ایران موجب شد عیلامی که شاخه ای ازیان قوم بودند به هوای یافتن مراتع سرسبزوآب وهوای مناسب برای گله داری ورمه داری خودآرام آرام به این منطقه کشیده شوند وپایه های حکومت چندهزارساله عیلام رادرمنطقه انشان وشوش بنیان نهندوجودایزارگلی وسفالی رادربختیاری مربوط به هفت هزارسال پیش می داند وهنرسفال سازی رامربوط به عیلامی هایی می داند که اجداد بختیاری ها بوده اند لوریمرشرق شناس درکتاب لهجه شناسی بختیاری می نویسد ازلحاظ فکری وجسمی وازنقطه نظر عادات همه گونه دلیل دردست است که معتقدشویم بختیاری ها ازلحاظ ازنژاد ایرانی وکاملا" اصیل هستند وباپناهگاه کوهستانی که داشته اند نژاد آنها ازمحله غرب مصون مانده وبخوبی معلوم می وشد که بختیاری های امروزفرزندان همان نیاکانی هستند که آن سرزمین رازاقرنها پیش دراختیار خودداشته اند قسمتی ازنوشته های هوتم شیندار سیاح انگلیسی دراینجا نقل می شودعلیم رااوجازیا هوجا وعیلیان رااوجیا می گفتند ودرزبان یونانی آن جماعت به اوکسی موسوم گشتند وعربها آن ار هوزیا واهوازیا خوزمی می گفتند که براین اساس کل منطقه خوزستان نامگذاری شد.

اوجیا به منزله بختیاری ها ان زمان بودند وممکالک کوهستانی آنها اپرتوودرزمان قدیمترانشین وآنزان بوده اند وپایتخت وجیاها واقع درجلگه مال امیر ........بوده است.درسال 1220 قبل ازهجرت چاتس که مورخین یونانی اورا طاتیتس می خواندند پسرهخامنش رئیس یک قبیله ایرانی قسمت کوهستانی علیم یعنی انشیا آتران که مسکن حالیه بختیاری هاست متصرف کننده شده چاسیس دو پسر داشت یکی مرسرم به اروپا .....جانشین پدر در فارس شد و دیگری زکورویا کورس که در آتران فرمانروا گشت بر اساس نوشته های جهانگردان و مورخان مستند که با....بختیاری نوشته سردار اسعد حاج ........... خان ، در جنگ دارا با اسکندر یونانی که موجب .....سلطنت ایران گشت ، جنامی از لشگر وارا به سوس والی بختیاری سپرده شد و دستچاب از کلاه . نمد و هر چه به کوتاه تیرو کمان داشتندبه پیکار بر خاستند و آنها را شکسن دادند تا خود اسکندر آنجا را متصرف شد و حکومت را به ارتا بازوس یکی از سرداران نامی ایر انی دادو خود برای تسخیر هندوستان رفت ، در غیبت او بختیاری ها حمله کردند ارکابازوس راشکست دادند این خبر به اسکندر رسید فورا" خود را به آنجا رسانید و مهاجین را به کیفر رسانید در زمان سلوکوس سریانی بختیاری را صفیه خود نمود اما طولی نکشید که سبب اختلاف رویه بختیاریها متوانستند زیر .......او بروند لهذا علم سروری سلوکوس را سرنگون کردند

دنباله ازصفحه4

نام گذاری شاخه هفت لنگ وچهارلنگ

بهترین توصیفی که دراین زمینه دربین بررسی های مربوط به ایل بختیاری خوانده ام نوشته آقای اصغرکریمی درمجله هنرومردم شماره های 129و130سال 1352می باشد که شرح آن چنین است:

"براساس سنتی که درایل وجودداشته گردش حکومت بوسیله مالیات سرانه ای بوده است که ازدام داران می گرفتند، اقتصاد حکومت خان ها براساس همسن مالیات بود.این مالیان براساس میزان تولید فرآورده های دامی به نوع مراتع ووسعت آن وتعداد دام وتعداد نفراتی که درایل قدرت کارایی درامرتولید دام وپرورش آن داشته اند بستگی داشته، همه بختیاری راازلحاظ گرفتن مالیات به دوبخش تقسیم کرده بودند ازیک بخش که دام زیادتربه مراتب برترداشته اند مالیات بیشتری گرفته مبی شد وبخش دیگرمالیات کمتر.واحدگرفتم مالیات دامی دراین مبحث مادیان تعیین می شد چون هر مادیان« چهارلنگ» چهارپا داشت برای هررأس مادیان سالانه مقداری پول از ده ریال تا 30ریال به معیارآن زمان دریافت می کردند،جدول اخذ مالیات به شرح زیربوده است .

4راس گاو   =یک راس مادیان = 10ریال مالیات

4راس خر=1راس مادیان=10ریال مالیات

1راس مادیان=1راس مادیان=10ریال مالیات

چون یک راس مادیان برای گرفتن مالیات دامی به معنی چهارلنگ محسوب می شدند،افراد این منطقه که مشمول پرداخت این نوع مالیات بودند به چهارلنگ معروف شدند.

گروه دیگر که قدرت مالی کمتری داشتند همین مقدرامالیات رابه اندازه هفت لنگ مالیات می دادند یعنی دوراس مادیان (هشت لنگ) منهای یک لنگ یعنی هفت لنگ روی این اصل مردم این منطقه به نام هفت لنگ معروف شدندجدول زیراین طبقه بندی نشان می دادند:

7راس گاو = 1مادیان = 10ریال مالیات

7راس خر = 1مادیان = 10ریال مالیات

یک راس مادیان به ازای = هفت لنگ مادیان=10ریال مالیات

درمرود همین مالیات گرفتن خوانین به دلایل اساسی درخود ایل ونزدیکی ودوری طایفه ها به خوانین بین طوایف فرق می گذاشتند وبه بعضی امتیازی می دادند.

گرفتن مالیات توسط کلانتران ایل انجام می گرفت ودرعوض خود این کلانتران ازپرداختن مالیات معاف بودند."

یک نظریه تحقیق ازنگارنده .

                                                                        ایل

                                                          شاخه                شاخه

                                      باب          باب        باب       باب

                                         طایفه                                                طایفه

                                       تیره                                                          تیره

                                   تش                                                                  تش

                             اولاد                                                                              اولاد

                     کُربو                                                                                            کُربو